Hier vind je alle begrippen rondom netcongestie en congestiemanagement uitgelegd.
Alternatief Transportrecht (ATR) is een contractvorm waarbij de netbeheerder de gebruiker voor een groot deel van de tijd het volledige transportvermogen geeft. De overige tijd is het transportvermogen volgens een schema beperkt (TBTR) of kan het tot een dag van tevoren op afroep beperkt worden (TDTR).
Op het elektriciteitsnet verwijst balans naar het voortdurende evenwicht tussen de totale elektriciteitsproductie en het totale verbruik. Dit evenwicht is cruciaal voor de stabiliteit en betrouwbaarheid van het net. Zonder balans zal er lokaal teveel of te weinig elektriciteit zijn, wat gevolgen heeft voor de spanning en frequentie op het net. Schommelingen hierin leiden tot slijtage of zelfs schade aan elektrische machines en installaties.
Een biedplichtcontract is een overeenkomst tussen een netbeheerder en een partij met flexibel vermogen, zoals een grootverbruiker of opwekker van elektriciteit. In dit contract verplicht de deelnemer zich om, in het geval van een een congestiesituatie, flexibel vermogen aan te bieden via redispatch op de intradaymarkt. Dit helpt om overbelasting van het net te voorkomen.
Blindvermogen is de elektriciteit die op het net stroomt om magnetische velden op te bouwen in apparatuur zoals kabels, motoren en transformatoren, maar die zelf geen bruikbare energie levert.
Een buy-order is een bod dat wordt geplaatst door een marktpartij op een aangesloten handelsplatform, met de intentie om elektriciteit te kopen. Ze vormen onderdeel van het redispatch proces, waarin marktpartijen met een marktbericht wordt gevraagd buy- en sell-orders in te leggen om zo een intraday congestiesituatie op te lossen.
Een capaciteitsbeperkingscontract (CBC) is een overeenkomst tussen een netbeheerder en een afnemer of producent van elektriciteit, waarin wordt afgesproken dat de afnemer of producent tegen een vergoeding tijdelijk zijn elektriciteitsafname of -teruglevering vermindert om zo het elektriciteitsnet te ontlasten tijdens piekuren.
Een Congestie Service Provider (CSP) is een partij die namens één of meerdere aangeslotenen flexibel vermogen aanbiedt aan de netbeheerder om te helpen bij het oplossen van netcongestie. De CSP speelt daarmee een centrale rol binnen congestiemanagement.
Congestiegebied wordt in het algemeen uitgelegd als een gebied waar structureel tekort aan transportcapaciteit is. Het net moet daar worden uitgebreid. Tot die tijd is er geen ruimte voor nieuwe en/of grotere aansluitingen. Deze gebieden zijn te vinden op de Capaciteitskaart van Netbeheer Nederland.
Met congestiemanagement wordt ingezet op het voorkomen en oplossen van congestiesituaties. Congestiemanagement wordt ingezet als er door omstandigheden moet worden afgeweken van de transportplanning (e-programma), en er daardoor lokaal een tijdelijk transportprobleem (knelpunt) ontstaat.
Een congestiesituatie ontstaat wanneer het elektriciteitsnet op een bepaald moment meer stroom moet vervoeren dan technisch verantwoord is. Er is dan sprake van een tekort aan transportcapaciteit.
Een EAN-code (of EAN-nummer) de unieke identificatiecode van een aansluiting op het elektriciteitsnet. EAN staat voor European Article Number, maar in de energiewereld verwijst het naar een 18-cijferige code die elk aansluitpunt op het elektriciteitsnet uniek identificeert. In Nederland begint zo’n code meestal met 871, gevolgd door 15 cijfers.
Binnen GOPACS geeft effectiviteit aan in welke mate een redispatch actie op een specifieke aansluiting (grid connection of EAN) invloed heeft op een congestieprobleem op een bepaald onderdeel van het elektriciteitsnet (net element). Die invloed wordt uitgedrukt in een waarde tussen -1 en 1.
Een flexbieding is een voorstel van een Congestie Service Provider (CSP) om flexibel vermogen tijdelijk beschikbaar te stellen via redispatch op de congestiemarkt, om zo netcongestie te helpen voorkomen of oplossen. Een flexbieding volgt op een marktbericht en bevat een aantal standaard componenten.
Flexibel vermogen is de mogelijkheid om het elektriciteitsverbruik of de -productie tijdelijk aan te passen aan de behoefte van het elektriciteitsnet. Dit betekent dat een installatie op bepaalde momenten minder stroom verbruikt, meer stroom opwekt, of juist tijdelijk afschakelt. Flexibel vermogen helpt om het net in balans te houden en overbelasting — oftewel netcongestie — te voorkomen.
Een GDS energienet is een Gesloten Distributiesysteem. Dat is een privaat elektriciteitsnetwerk dat stroom verdeelt over meerdere afnemers binnen een duidelijk afgebakend terrein.
Op de congestiemarkt zijn handelsplatformen digitale marktplaatsen waar marktpartijen via redispatch flexibel vermogen kunnen verhandelen om bij te dragen aan het oplossen van netcongestie. Deze platforms faciliteren de handel in elektriciteit en stellen deelnemers in staat om biedingen te plaatsen voor het verhogen of verlagen van hun energieproductie of -verbruik, afhankelijk van de behoeften van het elektriciteitsnet. Op die manier kunnen ze risico’s vermijden of juist optimaal profiteren van de marktontwikkelingen.
De locatiecomponent is de specifieke geografische aanduiding van een aansluiting op het elektriciteitsnet, aangeduid met de EAN-code. Deze component is essentieel voor het identificeren van de fysieke positie waar flexibel vermogen wordt aangeboden of gevraagd.
Met een marktbericht worden CSP’s gevraagd om op een van de aangesloten handelsplatformen een redispatch flexbieding te doen. Ze doen dit in de vorm van buy en sell orders, zowel in als buiten het congestiegebied.
MLOEA staat voor Meerdere Leveranciers Op Eén Aansluiting. Het is een constructie waarbij een partij elektriciteit afneemt van een andere leverancier als waar hij elektriciteit aan terug levert.
Netcongestie betekent dat er op sommige plekken in Nederland tijdelijk niet genoeg ruimte is op het elektriciteitsnet om alle stroom te vervoeren. Dat komt doordat we steeds meer elektriciteit verbruiken en opwekken – onder andere door de groei van onze economie en de overstap naar duurzame energie.
Redispatch is het proces waarmee netbeheerders CSP’s vragen om met flexibel vermogen een congestiesituatie die vandaag verwacht wordt op te lossen. Redispatch betekent het verschuiven van productie. Tegenwoordig wordt 50% van onze elektriciteit decentraal met wind en zon opgewekt. Dit zorgt vaker voor congestiesituaties – tijdelijke, lokale overbelasting. Binnen congestiemanagement worden marktpartijen via de elektriciteitsmarkt gemotiveerd om mee te werken aan redispatch congestieoplossingen.
Een sell-order is een bod dat wordt geplaatst door een marktpartij op een aangesloten handelsplatform, met de intentie om elektriciteit te verkopen. Ze vormen onderdeel van het redispatch proces, waarin marktpartijen met een marktbericht wordt gevraagd buy en sell orders in te leggen om zo een intraday congestiesituatie op te lossen.
De spread is het verschil tussen de prijs van een kooporder (buy-order) en een verkooporder (sell-order) die via redispatch worden ingezet om netcongestie te verminderen. Wanneer een netbeheerder een congestieprobleem verwacht, vraagt hij via een marktbericht om flexibele biedingen op een aangesloten handelsplatform. Marktpartijen bepalen daar zelf hun biedprijs of vraagprijs.
Een tegenbieding is een onderdeel van het redispatch proces op de congestiemarkt. Bieding en tegenbieding (buy en sell) lossen samen een congestiesituatie op terwijl de balans op het elektriciteitsnetwerk bewaard wordt.
Transportcapaciteit is de hoeveelheid elektriciteit die via het elektriciteitsnet van de netbeheerder veilig en betrouwbaar kan worden vervoerd van en naar een aansluiting of gebied.
